Het is alweer drie maanden geleden dat de tentoonstelling Arti in oorlogstijd heeft plaats gevonden in een zaal van de Amsterdamse kunstenaarsvereniging Arti et Amicitiae. Ondanks dat de expositie van een korte duur van drie dagen was, is deze goed bezocht. We schatten dat 500 à 700 bezoekers de expositie hebben bezichtigd.

Deze tentoonstelling presenteerde het optreden en de keuzes van Arti et Amicitiae gedurende de Duitse bezetting. Het onderwerp werd, vanuit verschillende perspectieven en door middel van verschillende soorten media, getoond aan de hand van vier thema’s: De proloog (voor mei 1940), De keuze (1940-1942), Het vervolg (1942-1945) en tot slot De zuivering (na mei 1945). De student-curatoren kozen er bewust voor om de tentoonstelling geen expliciete morele dimensie te geven. Het was aan de bezoeker om een oordeel te vellen op basis van de getoonde werken en archiefstukken.

Van de bezoeker werd dus een actieve houding verwacht. Het beeld- en archiefmateriaal dat tentoongesteld werd, riep de ethische vraag op: ‘Wat had ik gedaan in hun plaats?’ In het gastenboek kan de gedachtegang over deze vraag worden waargenomen, maar een concreet antwoord wordt om begrijpelijke redenen door niemand gegeven. Een enkele bezoeker wijst op het feit dat we vanuit het heden te makkelijk en te snel een opinie klaar hebben.

Er is lang weinig aandacht geschonken aan het gevoelige onderwerp van het oorlogsverleden van Arti. Bezoekers, waaronder veel leden van de vereniging, waardeerden het feit dat ‘het verhaal’ nu open werd verteld en uitgelegd. Er werd tijdens de expositie gediscussieerd voor de kunstwerken. Men sprak over het verleden, maar vrijwel niemand waagde zich aan een uitgesproken mening erover. Het was merkbaar dat de oorlog nog altijd een gevoelig thema is. Het is een goede zaak geweest om bij dat verleden stil te staan.

Maureen Dehergne