Single post
We hebben maar wat krukjes neergezet

Tentoonstelling met een handleiding – het maken van de catalogus

De machine kwam op gang: de begroting van de expositie werd opgesteld, de objecten aangevraagd, het promotiemateriaal ontworpen, de pers uitgenodigd en er werden voorbereidingen getroffen voor de openingsmanifestatie. Alles in aanloop naar die drie dagen van onze tentoonstelling, Arti in oorlogstijd. Er gebeurde van alles tegelijk, zoekend naar houvast werden schema’s opgesteld, die vrijwel direct verouderden.

Niemand had nog het overzicht, en wist nog precies wat we aan het promoten waren. We spraken over werken die er moesten komen, maar niemand ooit gezien had, vaak zelfs niet op foto’s. De objecten waren niet willekeurig geselecteerd, dus dat er enige samenhang tussen bestond was duidelijk. Of en hoe deze samenhang zou worden gezien door de bezoekers, was de uitdaging. De brochure zou hierbij steun moeten gaan bieden. Een handout die – als lijm voor de bezoeker – de objecten onderling zou verbinden. Deze gingen Hedwig en ik schrijven, in samenwerking met onze docent Claartje Wesselink.

We hadden ons al ingelezen, en het concept van tentoonstelling uitgedacht. In vier delen zou de oorlogsgeschiedenis van de vereniging Arti et Amicitiae worden getoond; zo zouden haar keuzes in oorlogstijd worden verhelderd. Maar hoe functioneert een brochure in een tentoonstelling? Te veel tekst zorgt voor een zaal vol lezende mensen; die toch vooral ook moeten kijken. Een gevoelig onderwerp als dit vraagt echter om voldoende toelichting en onderbouwing. Dat vereist op zijn minst kennis van zaken.

Claartje bleek hierbij de spilfiguur, zij promoveerde op het onderwerp en schreef het proefschrift Kunstenaars van de Kultuurkamer. Met een (uiteindelijk toch) actueel objectenlijstje in de hand gingen we zo diep mogelijk graven, er was informatie genoeg. Claartje wist ons direct de relevante bronnen aan te wijzen. Ze kende de archieven uit haar hoofd en toonde zich al snel een wandelende encyclopedie.

Terwijl we de objecten onderzochten, en ons meer verdiepten in het onderwerp, stuitten we telkens op interessante zijsporen, zoals quotes en briefwisselingen die toch echt niet mochten ontbreken. Gelukkig biedt een tentoonstelling de vrijheid om niet slechts één verhaal te vertellen, één punt te maken, maar meerdere verhaallijnen door elkaar te weven. Van deze vrijheid hebben wij dankbaar gebruik gemaakt, heel wat zijsporen hebben wij in de brochure kunnen benoemen.

Toen de tentoonstelling klaar was, stroomden de bezoekers binnen. Op de vloer waren de vier thema’s afgebakend met gekleurd tape, en corresponderende objecten waren bij elkaar geplaatst. De grote lijnen kwamen dus visueel tot stand. De brochure was op eenzelfde manier ingedeeld en bood begeleiding. Deze brochure was echter toch ruim 2000 woorden lang geworden, tien pagina’s in A5-formaat. Tel daar eens vier ramen met citaten, vier kartonnen zuilen vol krantenartikelen en verschillende brieven bij op, dan heb je toch best veel te lezen.

Sommige bezoekers bekeken de schilderijen en hielden het daarna voor gezien, maar anderen bleven een dik uur rondhangen. Zij begonnen zich in steeds kleinere details te verdiepen. Er kwamen gesprekken op gang, de brochure bleek hierbij dikwijls een referentiepunt. Ook kwamen er verhalen los van leden en oud-leden die soms de oorlog nog zelf hadden meegemaakt. De brochure bereikte haar doel. We hebben maar wat krukjes neergezet.

Floor van Luijk

 

LEAVE A COMMENT

theme by teslathemes